Angela Merkel waarschuwt de Britten. Zelfs zij mogen niet tornen aan het principe van vrij verkeer van personen en goederen. De grenzen blijven open voor immigranten uit andere EU staten, schrijft Z24-columnist Errol Keyner.

Hoe vaker kiezers beseffen dat ze niet meer baas zijn in eigen huis, hoe meer de weerstand tegen de Europese Unie zal groeien. Europese regels beperken steeds meer de soevereine bewegingsruimte.

Democratisch bepaald? Vriend en vijand beamen dat de wijze waarop deze regels tot stand zijn gekomen vergelijkbaar is met het maken van worst. Over of het eindproduct even smakelijk is, verschillen de meningen.

Moreel verval

Fundamenteel kwalijker: de regels zijn niet voor iedereen gelijk. Een inhoudelijke discussie krijgt dan een morele, dodelijke component. Binnen de eurozone blijkt het anno 2014 nog mogelijk dat een land dat jarenlang de begrotingsregels fors overtreedt, geen boete krijgt. Het betreft natuurlijk wel het machtige Frankrijk, met grootse prestaties uit een ver verleden en weinig toekomstperspectief.

Nederland zou minder coulance kunnen verwachten zodra ze de regeltjes stelselmatig aan haar laars lapt. Dat gebeurt ook niet. Sterker, Nederland gaat binnenkort netjes volgens weer andere regeltjes 642 miljoen euro extra betalen aan Brussel, die het vervolgens overmaakt naar Duitsland en nota bene Frankrijk.

Relevanter is hoever het incasseringsvermogen van het pro-Europese Duitsland strekt. Ondanks de genoemde meevaller voor Duitsland, blijven de netto geldstromen van noord naar zuid lopen. Door de gemeenschappelijk munt zitten de eurolanden in één boot. Wanneer de noordelijke landen verplicht roeien, terwijl de zuidelijke landen ballast blijven, zullen ooit zelfs Duitsers gaan morren. De waarschuwende vinger gaat dan naar Brussel in plaats van de eigenzinnige Britten. Een kritische Duitse suikeroom zal het einde van Brussel inluiden.

Verstandige echtscheiding of vechtscheiding?

Het uiteenvallen van de euro en EU lijkt een horrorscenario, maar is niet ondenkbaar. De parallel met een echtscheiding dringt zich op. Hoe kunnen we de schade voor de kinderen minimaliseren? Hoe regelen we de hypotheek? Wie betaalt alimentatie en hoeveel?

Het hoeft geen vechtscheiding te worden, want het kan verstandiger. Een herbezinning op de toegevoegde waarde van een unie en een gemeenschappelijke munt, met harde criteria wie onder welke voorwaarden mag (blijven) meedoen. Misschien komen we tot een Europa met vrij verkeer van goederen, maar niet van personen. En tot een euro die is beperkt tot Noord-Europa, inclusief Noorwegen en Zwitserland. Frankrijk is sowieso Zuid-Europa.

Ook de verstandige scheiding is pijnlijk. De stevige onrust op de financiële markten is een noodzakelijke gezondheidskuur om een duurzame balans te vinden. Het moge duidelijk zijn wie alimentatie betaalt. Maar ook die zal tijdelijk zijn, in tegenstelling tot wat we nu al afdragen aan Brussel.

Bovenal zijn bij een verstandige scheiding de kinderen beter af dan tijdens het vechthuwelijk.

Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl